Prof.Dr.Ender YARSAN
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı
   
 

Sinir Sistemi Üzerine Olumsuz Etkili Bitki Türleri

Sinir sistemine etkili, hayvancılık sektöründe önemli ekonomik kayıplarla neden olan doğal ve ekzotik bitkiler bulunmaktadır. Bu bitkilerden en önemli grup Geven olarak bilinen Astragalus ve Oxytropis cinslerine ait olmakla beraber Peygamber Çiçeği (Centaurea solstitialis) ve Ayrık Otu (Acroptilon repens) gibi daha birçok farklı bitkide bu sistem üzerine etkili olmaktadır. Sinir sistemi üzerine olumsuz etkilerinin yanı sıra hızlı bir şekilde üreyerek doğal bitkilerin yerine geçmeleri ve doğal bitki örtüsünü ele geçirmeleri açısından da oldukça önemlidirler. Grip Otu (Eupatorium rugosum) tüketen hayvanlarda ortaya çıkan “Süt Hastalığı (milk sickness) olarak adlandırılan hastalığın hayvanlarda sinir sistemine etkilerinden dolayı ve bu hayvanların sütünü tüketen insanlarda ölümlerle, şiddetli kas titremeleriyle karakterize öldürücü bir hastalık meydana getirmesinden dolayı tarihsel ve güncel açıdan önem arz etmektedir.

Ülkemizdeki mevcut hayvanların ot ihtiyaçları ile üretilen miktar karşılaştırıldığında, büyük bir yem açığı ortaya çıkmaktadır. Tarla tarımı içersinde yem bitkilerinin payı % 2,5- 3,0 gibi çok düşük oranlardadır. Bu payın artırılması öncelikle hayvan başına elde edilen verimin yükselmesini ardından hayvansal üretimin artmasını beraberinde getirip, dengeli beslenme için gerekli olan hayvansal protein kaynağını da sağlayacaktır. 

Çizelge. Dünyadaki Sinir Sistemi Üzerine Olumsuz Etkili Bitkiler
* Türkiye’deki Sinir Sistemi Üzerine Olumsuz Etkili Bitkiler

Aesculus spp. *

At Kestanesi

Acroptilon repens *

Kekre, Adi ayrık, Ayrık otu

Artemisia filifolia *

Pelin otu, Yavşan

Astragalus spp. *

Geven

Cannabis sativa *

Hint keneviri

Centaurea soltitialis *

Peygamber Çiçeği, Güneş Dikeni

Cicuta virosa *

Su Baldıranı

Conium maculatum *

Benekli Baldıran

Coronilla varia *

Renkli Burçak

Corydalis spp.

 

Delphinium spp *

Hezaran çiçeği

Equisetum arvense *

At kuyruğuotu, Kirkkilitotu

Eupatorium rugosum

 

Haplopappus heterophyllus

 

Lupinus spp. *

Acı Bakla, Lüpen

Karwinskia humboldtiana

 

Kochia scoparia

 

Lathyrus sativus *

Mürdümük

Nicotiana tabacum *

Tütün

Oxytropis spp.

 

Pteridium aquilinum *

Eğrelti Otu, Kartal eğreltisi

Sophora secundiflora

 

 

Kaynak:

Yipel, M. Sinir Sistemi Üzerinde Etkili Zehirli Bitkiler. A.Ü.Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Seminer, 2008.